Vaka Çalışması 5.1: Boston Bombalaması: Kilit Öneme Sahip Videoyu Doğrulamak
Malachy Browne Storyful'un, yani sosyal medya çağının ilk haber ajansının haber editörü. Dublin’deki merkezi, Asya ve Birleşik Devletler’deki çalışanlarıyla Storyful, haber müşterilerine sosyal medya platformlarındaki kullanıcı tarafından oluşturulmuş içeriği keşfederken, doğrularken ve dağıtırken yardım ediyor. Storyful’dan önce, Browne İrlandalı bir web sitesi ve haber arşivi olan Politico.ie'yi yaratmış ve editörlüğünü yapmıştı. 2006’dan 2008’e kadar İrlandalı dergi Village için çalıştı ve derginin internet sitesi Village.ie’nin editörüydü. Eski bir bilgisayar programcısı olan Browne’un, haber merkezi inovasyonlarına ve teknolojinin gazeteciliği güçlendirme kapasitesine karşı güçlü bir inancı var. Browne Broadford, County Limerick’lidir ve Dublin’de yaşamaktadır. Twitter hesabı: @malachybrowne.
2013 yılındaki Boston Bombalı Saldırısı’nın ikonik videolarından biri maratondaki son milini koşan bir atlet tarafından kaydedildi. Boylston Caddesi’ndeki bitiş çizgisine yaklaştığı sırada, ikinci bomba birkaç metre ötede patladı. Video yeterince güçlü ve etkiliydi, ancak yine de doğrulamamız gerekiyordu.
Patlama anını gösteren bir fotoğraf, Storyful’un da tanıdığı, güvendiğimiz kişilerden oluşturduğumuz Twitter listelerimizden birinin üyesi, Boston gazetecilerinden Dan Lampariello’ydu (aşağıda). Lampariello’nın tweetinin konumu Boylston Caddesi olarak belirtilmişti. Güvenilir bir kaynaktan gelen bu bilgi patlamanın yerini onaylamamıza yardımcı oldu. Ayrıca bize koşucunun videosundaki görüntülerle birlikte kullanabileceğimiz bir referans noktası verdi.
Second explosion going off @ Coply Square. #marathonmonday @universalhub pic.twitter.com/rOQ9EnTkx1
— Boston to a Ⓣ (@Boston_to_a_T) April 15, 2013Boylston Caddesi’nin Google Sokak Görüntüleri’ndeki görüntüsü (aşağıdaki) hem Dan Lampariello’nun fotoğrafını hem de atletin bitiş çizgisine yaklaştığı sıradaki görüş açısını doğruladı. Aynı şekilde, yakın bir incelemeyle, videodaki bazı atletler Lampariello’nun fotoğrafında da görülüyordu.
Bu süreç ise videonun içeriğini doğruladı. Videonun orijinal kaynağını doğrulamak biraz daha dolambaçlıydı.
Video pek ipucu vermeyen bir kullanıcı adına sahip ve kolayca erişilebilecek detayları dahi vermeyen bir YouTube hesabına yüklenmişti. NekoAngel3Wolf. Eşsiz video kodunu Twitter’da aratmak bizi videoyu NightNeko3 takma adıyla paylaşan birine götürdü, kişisel detaylar yine yoktu. İki profilde de bulunan “Neko” referansı bu iki hesabın ilişkili olduğunu gösteriyordu.
Benzer sosyal profilleri aradığımızda, gerçek adını Morgan Treacy olarak veren, NightNeko3 adıyla kaydedilmiş bir Pinterest hesabı bulduk, Storyful’daki ekibimiz çabucak, gönderilerinin konumu New York’taki Ballston Spa’da olarak belirtilmiş bir gence ait, Morgan Treacy adına açılmış bir Facebook hesabı buldu.
Morgan Twitter’da videoyu annesinin patlamadaki perspektifi olarak tarif etmişti. Boston’daki gibi prestijli bir maratonun yüksek ihtimalle atlet sürelerini takip ettiğinin bilincinde olarak, Boston Atletik Birliği’nin atlet kayıt sayfasında “Treacy” soyadını aradık. Tek bir sonuç vardı: Jennifer Treacy, 45-49 yaş grubu, New York’lu. Jennifer Treacy’nin koşu süresi 40 kilometreyi 14:38’de geçtiğini, ancak 2 kilometre ötedeki bitiş çizgisini geçemediğini gösteriyordu. Jennifer her mil için 10 dakika gibi bir ortalamaya sahipti, bu da onu bombaların patladığı 14:50’de patlamanın menziline sokuyordu.
Sosyal kişi arama sitesi Spokeo.com bize Jennifer L. Treacy adını, 47 yaş bilgisini ve Ballston Spa, New York’taki bir adresi içeren bilgiyi verdi. Ayrıca LinkedIn şu anda New York Eyaleti Sağlık Departmanı’nda çalışan Ballston Spa’dan Jennifer Treacy adına bir profil verdi.
Soruşturmamızı son olarak şu kanıt onayladı. Gerard Quinn adlı bir adam, Jennifer’ın kızı olduğundan neredeyse yüzde yüz emin olduğumuz Morgan Treacy’nin Facebook arkadaşıydı. Quinn daha önceden Morgan’ın gönderilerindeki aile videolarına yorumlar atmıştı. Yani aileyle arasında bir bağlantı vardı. Quinn’in Facebook profilinde (aşağıda) maratonu koşacak olan yeğeni Jennifer’la ilgili gururlandığını belirtmiş olduğunu gördük. Ayrıca maraton haritasını ve koşu zamanlarını linklemişti. Daha sonrasında Facebook’taki bir yorumunda Jennifer’ın patlamadan sonra iyi olduğu ve eve doğru yola çıkmış olduğunu yazmış.
Yerel bir telefon rehberi doğrudan Jennifer Treacy ile konuşmamıza vesile olan telefon numarasını barındırıyordu. Jennifer Treacy videonun kendisine ait olduğunu ve haber kurumların kullanma izinlerinin bulunduğunu onayladı. Ayrıca videodan emniyet teşkilatlarını da haberdar ettiğini söyledi.
Özetle, videonun doğruluğunu destekleyen tüm bilgiler -konum bilgisi, olayın videoyu güçlendiren diğer anlatımları, yükleyicinin dijital geçmişi ve hesap sahibinin iletişim detayları- ücretsiz araçlarla internet üzerinden erişilebilir durumdaydı. Bu araçlara aşinalık videoyu 10 dakika civarında bir zaman içinde doğrulamamızı sağladı.
