Κεφάλαιο 6: Κάνοντας το ανθρώπινο πλήθος να δουλέψει

Η ιδέα επικύρωσης ειδησεογραφικών γεγονότων ή έκτακτων καταστάσεων με το crowdsourcing (πληθοπορισμός) δεν είναι στην πραγματικότητα τόσο καινούρια –το πλήθος, σε γενικές γραμμές, είναι πάντα ένα σημαντικό κομμάτι του πώς οι ειδήσεις διαμορφώνονται και γίνονται κατανοητές. Είναι αντιληπτό ότι οι τεχνολογίες κοινωνικής δικτύωσης, όπως το Twitter, το Facebook, το YouTube και άλλες, μας επιτρέπουν να συμμετέχουμε σε αυτό το είδος κοινής διαδικασίας λήψης αποφάσεων σε μια πολύ μεγαλύτερη και ευρύτερη κλίμακα και επίσης μας επιτρέπουν να το κάνουμε πιο γρήγορα. Αυτό δε σημαίνει ότι δεν υπάρχουν ελλείψεις σε αυτή τη διαδικασία, υπάρχουν –αλλά σχετικά με το παρελθόν είμαστε καλύτερα.

Αρκεί να σκεφτούμε σχετικά με το πώς τα γεγονότα και οι ειδήσεις καθιερώνονταν στο όχι και τόσο μακρινό παρελθόν: Όταν ξεσπούσε κάποιος πόλεμος, χτυπούσε ένας τυφώνας ή μια βόμβα εκρήγνυτο κάπου, συχνά υπήρχαν ελάχιστοι δημοσιογράφοι κοντά, εκτός αν απλά τύχαινε να είναι εκεί. Πηγές θα μετέφεραν τις πληροφορίες σε κάποιον ειδησεογραφικό οργανισμό και έπειτα θα ξεκινούσε η επίπονη διαδικασία της επαλήθευσης των γεγονότων, με συνεντεύξεις από μάρτυρες, τηλεφωνικές κλήσεις και ούτω καθεξής.

Στις μέρες μας, είναι εξίσου πιθανό να μάθουμε τις ειδήσεις –και ιδιαίτερα ξαφνικά, απρόβλεπτα γεγονότα όπως σεισμοί ή μαζικές εκτελέσεις– στο Twitter, μέσα σε λίγα λεπτά ή ακόμα και δευτερόλεπτα από τη στιγμή που έγιναν. Και αντί για μία ή δύο καταγραφές από τους παρευρισκομένους ή μάρτυρες, μπορεί να πάρουμε εκατοντάδες ή ακόμα και χιλιάδες. Μερικές από αυτές είναι πιθανό να είναι εσφαλμένες, όπως είδαμε με τις βομβιστικές επιθέσεις στη Βοστώνη και άλλες παρόμοιες καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, αλλά γενικά μια αρκετά ακριβής εικόνα μπορεί σταδιακά να αποκτηθεί για το τι και πώς συνέβη –και αυτό συμβαίνει πιο γρήγορα από ποτέ.

Στη συνέχεια παρουσιάζονται ορισμένες βέλτιστες πρακτικές για την αναδυόμενη προσέγγιση της επαλήθευσης γεγονότων με τη χρήση «crowdsourcing», όπως εφαρμόζεται από νεωτεριστές όπως ο Andy Carvin, πρώην ανώτερος στρατηγικός αναλυτής στο NPR, και άλλους.

Προσδιορίστε, επιβεβαιώστε και συνδέστε με τις πηγές

Στις περισσότερες περιπτώσεις, το σημείο εκκίνησης είναι ο προσδιορισμός των πηγών που είναι αξιόπιστες και στη συνέχεια η οργάνωση, ή άθροιση και η επιβεβαίωση των πληροφοριών που προέρχονται από αυτές. Ο Andy Carvin από το NPR δημιούργησε αυτό που αποκαλεί «Twitter newsroom» από πηγές στη Μέση Ανατολή κατά τη διάρκεια της Αραβικής Άνοιξης, ξεκινώντας με άτομα που γνώριζε προσωπικά και τα χρησιμοποίησε ως μέσο, για να ανακαλύψει άλλες πηγές.

«Αυτό που θεώρησα πραγματικά σημαντικό είναι η προσοχή του με ποιον αυτοί οι λαοί στο Twitter, και περιστασιακά στο Facebook, συζητούν», δήλωσε ο Carvin σε συνέντευξη το 2011 στον Craig Silverman. «Τόσο για την Τυνησία όσο και για την Αίγυπτο είχα από πριν γνωστές περίπου έξι πηγές σε κάθε χώρα»

Ο Carvin επίσης, ζήτησε από τους ανθρώπους που ήξερε να συστήσουν ή να επιβεβαιώσουν άλλες πηγές που είχε βρει μέσω των αναζητήσεων στο Twitter και ακολουθώντας συγκεκριμένα hashtags. Με την πάροδο του χρόνου, δημιούργησε λίστες εκατοντάδων πολύτιμων πηγών.

Αυτές οι λίστες με τη σειρά τους επέτρεψαν στον Carvin να δημοσιεύσει αποτελεσματικά μέσω «live-tweet» μια σειρά από πολέμους –λαμβάνοντας πληροφορίες, αναδημοσιεύοντας, ζητώντας βοήθεια από τους ακολούθους (followers) του να επαληθευόσουν τις πηγές και στη συνέχεια αναρτώντας τα αποτελέσματα. Ήταν μια χαοτική, αλλά τελικά επιτυχής, διαδικασία.

Για να μπορέσει να διαχειριστεί όλες αυτές τις επαφές, δημιούργησε Twitter Lists, ώστε να τις οργανώσει σε λογικές ομάδες σύμφωνα με τα θέματα και τη γεωγραφική τους θέση. Σήμερα, κάτι αντίστοιχο θα μπορούσε να επιτευχθεί αντίστοιχα με Facebook Interest λίστες, Google Plus κύκλους και άλλα εργαλεία είτε με εγγραφή σε λογαριασμούς στο YouTube και τη δημιουργία «playlists» μεταξύ άλλων επιλογών.

Ο Carvin έκανε κι άλλο σημαντικό βήμα, το οποίο ήταν να επικοινωνήσει με πολλές από τις πηγές του, απευθείας ή να τις συναντήσει αυτοπροσώπως και να αναπτύξει μια σχέση. Πολλοί άνθρωποι είδαν μόνο ό,τι έκανε με το λογαριασμό του στο Twitter, αλλά πέρασε πολύ χρόνο στην επικοινωνία με ανθρώπους μέσω του Skype, της ηλεκτρονικής αλληλογραφίας και με άλλα μέσα, για να επιβεβαιώσει την ταυτότητά τους.

Όπως αναφέρεται λεπτομερώς σε προηγούμενα κεφάλαια, αυτές οι μορφές πηγών και οι πληροφορίες που παρέχουν θα πρέπει να επαληθεύονται. Μετά τη χρήση της σύνθετης αναζήτησης του Twitter, της αναζήτησης στο YouTube και άλλα μέσα αναζήτησης ατόμων και οργανισμών ή με πρόσβαση σε σχετικές πληροφορίες, είναι απαραίτητο να δουλέψετε, για να επικοινωνήσετε με αυτούς και να διαπιστώσετε από πού προέρχονται αυτές οι πληροφορίες.

Όσο περισσότερο αλληλοεπιδράτε με τις πηγές σας, και μαθαίνετε για αυτές τόσο θα μπορέσετε να δείτε τα πλεονεκτήματα, τις αδυναμίες, τις προκαταλήψεις τους και άλλους παράγοντες που πρέπει να σταθμιστούν κατά την εξέταση των πληροφοριών που μοιράζονται. Καθώς η λίστα των πηγών σας μεγαλώνει, μπορείτε επίσης να ξεκινήσετε να βλέπετε τα πρότυπα, τι βλέπουν και τι μοιράζονται και σε τι αναφέρονται και αυτό παρέχει την απαιτούμενη πρώτη ύλη για να καθορίσετε ακριβώς τι συμβαίνει και τι όχι.

«Κάποιοι από αυτούς τους λαούς εργάζονται για να ανατρέψουν ενεργά τα τοπικά καθεστώτα τους», δήλωσε ο Carvin για τις πηγές που συνδέονταν μαζί του κατά τη διάρκεια της Αραβικής Άνοιξης¹. «Θα πρέπει μόνο να το αντιλαμβάνομαι αυτό ανά πάσα στιγμή. Ίσως η απάντηση να είναι η διαφάνεια, έτσι ώστε ένα συγκεκριμένο πρόσωπο να μπορούσε να δώσει καλές πληροφορίες αλλά δεν θα πρέπει να ξεχνάω ότι αυτοί είναι μέρος της αντιπολίτευσης.»

Συμμετοχή στις πηγές σας

Σε κάποιο σημείο κατά τη διάρκεια της βίας στη Λιβύη το 2011, ο Carvin κλήθηκε από κάποιον στο Twitter, ο οποίος του ζήτησε –και κατ’ επέκταση στο «Twitter newsroom» του-να τον βοηθήσει να επιβεβαιώσει εάν ισραηλινά όπλα είχαν χρησιμοποιηθεί στη Λιβύη. Η ιστορία παρουσιάζεται αναλυτικά στο Storify²:

Σ’ αυτό το σημείο, ο Carvin κάλεσε τους followers του, ρωτώντας τους να τον βοηθήσουν, ώστε να επαληθευτεί κατά πόσο o εν λόγω όλμος ήταν Ισραηλινός. Αυτοί ανταποκρίθηκαν με διαφορετικές και χρήσιμες συμβουλές και απόψεις, αλλά και κάποιες αδιέξοδες απαντήσεις. Τελικά, ο Carvin έλαβε κάποιες συγκεκριμένες πληροφορίες που τον βοήθησαν να απαντήσει στο ερώτημα αυτό:

Τελικά, το όπλο δεν ήταν Ισραηλινό αλλά Ινδικό. Και δεν ήταν όλμος. Ο Carvin είπε ότι ήξερε ότι όδευε προς τη σωστή πληροφορία, καθώς προερχόταν από διαφορετικές πηγές, οι οποίες ήξερε ότι ήταν άσχετες μεταξύ τους.

«Στην περίπτωση αυτή για τα λεγόμενα Ισραηλινά όπλα, πολλοί άνθρωποι που δεν γνωρίζονταν μεταξύ τους, μου έδωσαν ουσιαστικά τις ίδιες πληροφορίες και έτσι αποθήκευσα κάποιες από αυτές στο δικό μου Storify», είπε ο Carvin.

Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι αυτό που βοήθησε τον Andy Carvin να κάνει αυτό που έκανε ήταν το ότι ζήτησε βοήθεια από άλλους, μ’ έναν πολύ ανθρώπινο και προσιτό τρόπο. Επίσης, ο Carvin μεταχειρίστηκε αυτούς τους ανθρώπους ως συναδέλφους του και όχι ως πηγές στις οποίες δίνει την εντολή να τον βοηθήσουν. Οι δημοσιογράφοι και άλλοι που τους δίνονται εντολές δεν δείχνουν μεγάλη ανταπόκριση σ’ αυτά, αλλά όταν μεταχειρίζεται κανείς τους ανθρώπους με ανθρωπιά, αυτό κάνει τη διαφορά.

Ο C.J. Chivers, πολεμικός ανταποκριτής των New York Times, επωφελήθηκε από μία παρόμοια προσέγγιση με αυτή του Carvin, ώστε να εξακριβώσει το είδος των βομβών που χρησιμοποιήθηκαν σε διάφορες συγκρούσεις και δηλώνει³ ότι η διαδικασία καταλήγει στα πραγματικά γεγονότα πολύ πιο γρήγορα απ’ ό,τι στο παρελθόν.

Για κάθε κομμάτι των πληροφορίας, είναι πιθανό να υπάρχουν γνώστες της πληροφορίας στους ανθρώπους του κύκλου σου στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (ή στον ευρύτερο χώρο των συνδέσεών τους), που να γνωρίζουν την αλήθεια για το περιστατικό ή το γεγονός. Απλά πρέπει να βρεις τους κατάλληλους ανθρώπους.

Ο Chivers είπε: «Η απόδειξη στην περίπτωση αυτή έγινε με τη βοήθεια τυποποιημένων εργαλείων, καλύπτοντας δημοσιογραφικά τον πόλεμο από το πεδίο: η προθυμία εργασίας στο πεδίο, μία ψηφιακή φωτογραφική μηχανή, μία δορυφορική σύνδεση στο διαδίκτυο, ένας φορητός υπολογιστής, ένας λογαριασμός ηλεκτρονικής αλληλογραφίας και ένα πλήθος πηγών με συγκεκριμένες γνώσεις. Υπήρξε μία αλλαγή, που αντικατοπτρίστηκε στους νέους τρόπους εξέτασης του πολέμου σε πραγματικό χρόνο, χρησιμοποιώντας τα εργαλεία των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, ώστε να δημιουργηθεί πλήθος εμπειρογνώμων σε μία ιστοσελίδα κοινωνικής δικτύωσης».

Επίσης, ο Chivers γιόρτασε το επίτευγμα ενός Βρετανού «δημοσιογράφου πολίτη»⁴ , με το όνομα «Brown Moses». Πρόκειται για έναν συγγραφέα ιστολογίου, που το πραγματικό του όνομα είναι Eliot Higgins και είναι ειδικός στα χημικά όπλα, παρακολουθώντας και επαληθεύοντας χιλιάδες βίντεο στο YouTube, από τη σύγκρουση στη Συρία.

Ο Higgins δεν είχε καμία εκπαίδευση ούτε σε ό,τι αφορά τη δημοσιογραφία ούτε σε ό,τι αφορά το στρατιωτικό υλικό, αλλά αποτέλεσε συνδετικό κρίκο στη διαδικασία ελέγχου, όταν επαγγελματίες δημοσιογράφοι, όπως ο Chivers, και οργανισμοί υποστήριξης βασίστηκαν σ’ αυτόν. Νέες, σημαντικές πηγές, όπως ο Moses, μπορούν να προκύψουν σε ορισμένες περιπτώσεις είτε γιατί εργάζονται πάνω σ’ ένα συγκεκριμένο αντικείμενο είτε γιατί βρέθηκαν στο σωστό (ή λανθασμένο) μέρος τη σωστή στιγμή.

Υπεύθυνος πληθοπορισμός (crowdsourcing)

Ένα πράγμα που καθένας πρέπει να θυμάται, δημοσιογράφος ή όχι, προσπαθώντας να συλλέξει και να επαληθεύσει πληροφορίες κατά τη διάρκεια μίας κρίσης, είναι ότι και ο ίδιος είναι πηγή πληροφοριών για τους άλλους, όταν αυτοί χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπως το Twitter ή το Facebook ή το Google Plus. Αυτό σημαίνει ότι κάθε αβάσιμη πληροφορία που δημοσιεύεται, ενώ γίνεται η διαδικασία της επαλήθευσης, μπορεί να συμβάλει στη σύγχυση γύρω από το συγκεκριμένο γεγονός.

Έχετε αυτό στο μυαλό σας, ενώ γράφετε στο Twitter ή δημοσιεύετε πληροφορίες και εργάζεστε για την επιβεβαίωση των πληροφοριών. Η καλύτερη προσέγγιση είναι να είστε όσο το δυνατόν πιο συνεπείς σ’ αυτό που συνέβη και να υπενθυμίζετε επανειλημμένα στους followers σας ή στις κοινωνικές διασυνδέσεις σας ότι αναζητείτε βοήθεια και δεν δημοσιεύετε απλά ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες.

Για να αποφευχθεί η σύγχυση, να είστε όσο το δυνατόν πιο σαφείς σχετικά με τι γνωρίζετε και τι όχι και σχετικά με τις πληροφορίες που χρειάζεστε βοήθεια για επιβεβαίωση. Κάποιες ευαίσθητες ή προκλητικές λεπτομέρειες, είναι καλύτερα να προσπαθήσετε να τις επιβεβαιώσετε, χρησιμοποιώντας μεθόδους στις οποίες δεν είναι απαραίτητη η έρευνα στο διαδίκτυο (offline), πριν τις συζητήσετε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή χρησιμοποιήσετε αντίστοιχες «online» μεθόδους. Πρέπει να είστε προσεκτικοί όταν επισημαίνετε τις πληροφορίες ως «ανεπιβεβαίωτες» ή ως φήμη, αλλά αυτές οι επισημάνσεις μπορούν γρήγορα να εξαφανιστούν τη στιγμή που θα αρχίσουν να εξαπλώνονται. Όλοι πρέπει να έχουμε την ευθύνη να εξετάσουμε την πραγματικότητα και όχι να εντείνουμε τη σύγχυση ή να παραπληροφορούμε σε μία κατάσταση κρίσης.

Η δύναμη του πλήθους

Αλγόριθμοι και αυτοματοποιημένες αναζητήσεις μπορούν να δημιουργήσουν μεγάλη ποσότητα περιεχόμενου, όταν εμφανίζεται ένα έκτακτο γεγονός, όπως περιγράφεται στο επόμενο κεφάλαιο. Αναμφισβήτητα, μόνο ο άνθρωπος μπορεί να ξεδιαλύνει και να δώσει νόημα σ’ αυτή την ποσότητα του περιεχομένου με αποτελεσματικό τρόπο, σε πραγματικό χρόνο. Για παράδειγμα, ο Andy Carvin και ο Brown Moses που έδειξαν ότι το καλύτερο εργαλείο για αυτό είναι ένα δίκτυο από αξιόπιστες πηγές, που εστιάζουν είτε σε μία συγκεκριμένη θεματική περιοχή ή σε μία συγκεκριμένη φυσική τοποθεσία -ένα δίκτυο που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ως το δικό σας «crowdsourced newsroom».

Οι σχέσεις μ’ αυτές τις πηγές θα πρέπει να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη. Δεν πρόκειται μόνο για ένα εργαλείο ή μία διαδικασία που σας επιτρέπει να κάνετε τη δουλειά σας ή να ολοκληρώσετε μία εργασία σας πιο γρήγορα και πιο αποτελεσματικά –είναι μία συλλογική προσπάθεια στην οποία θα πρέπει να είστε προετοιμασμένοι να δώσετε όσα ακριβώς λάβατε.

• < Previous
• Next : Μελέτη Περίπτωσης 6.1: Σκοντάφτοντας στην Αραβική Γραμματική